In je brein zit veelal het venijn

Tijdens de feestdagen staan eten, drinken en gezelligheid bij veel mensen centraal. Door deze gezelligheid en eten en drinken in overvloed worden je natuurlijke oerbrein voorkeuren voor zoet, zout, vet en luiheid geprikkeld. Omdat je teveel ongezonde suikers en vetten binnen krijgt verminderd de wijsheid en wilskracht van je mensbrein om ongezond gedrag te negeren. Dit proces zorgt er bij veel mensen voor dat ze tijdens feestdagen of weekendjes weg met familie en vrienden ‘ongemerkt’ aankomen.

De feestdagen hebben hierdoor dus meer invloed op je fysieke en mentale gezondheid dan je denkt. Je eet anders en meer dan normaal, je drinkt meer alcohol en je verblijft vaak op een andere plek, in een vakantiehuisje, hotel of bij familie of vrienden. Dit heeft allemaal direct invloed op de sleutelsystemen van je gezondheid; je zenuwstelsel, je immuunsysteem en je darmgezondheid. 

Het feestdagen effect

​Een ongezonde leefstijl tijdens de feestdagen kan als je gezondheid niet flexibel is zowel op korte termijn als op langere termijn klachten geven.

Korte termijn klachten:

• je hebt een opgeblazen gevoel (vanwege verteringsproblemen na bulk eten)
• je ervaart buikpijn en darmproblemen: obstipatie/ verstopping of juist diarree 
• je bent moe en lusteloos. Door de hoeveelheid suikers / alcohol in je bloed en laat naar bed gaan, teveel zitten.

Bovenstaande klachten duren maar even, ca 12-72 uur. Er zijn ook klachten waar je langer last van hebt.

Bij overvloedig eten en alcohol drinken kan je lichaam niet alles goed verwerken.
Vanuit een oer oud principe parkeert je lichaam het eten, om op een later moment (bij schaarste (die in de westerse wereld niet komt) te verwerken. Dit kennen we als vetopslag, vaak op buik en heupen (bij dames). De weegschaal geeft een paar kilootjes meer aan. Deze wil je er toch echt weer snel af hebben, want je voelt je sociaal minder aantrekkelijk en vitaal. 

Kort geluk is vaak duur betaald

Onderzoek wijst uit dat ‘we’ op een feestdag zoals Kerst, oud en nieuw, Pasen, Pinksteren, Koningsdag) wel tot 6000 kcal wegproppen. Per dág! Dit is ongeveer drie keer zoveel als de aanbevolen caloriebehoefte van 2000 ckal. 

Heel logisch dus dat veel mensen die op gewicht willen blijven en toch sociaal mee willen doen op zien tegen de feestdagen. Vanuit de collectieve angst dat ze er zo maar een paar kilo bij ‘schransen’. Waardoor ze in januari minimaal 20.000 stappen per dag moeten zetten. Of 3x per week naar de sportschool moeten om weer op het gewenste streefgewicht te komen. 

Alleen deze gedachte geeft al zoveel mentale stress dat het zenuwstelsel nog gestrester wordt en ontstekingen veroorzaakt. Hierdoor gaat het immuunsysteem ook aan. Dit kost fysiek veel energie en geeft vermoeidheid. De reactie van het imuunssysteem doet ook de spijsvertering en darmgezondheid geen goed doet. 

Je begrijpt na het lezen van bovenstaande het belang van het gezond en gezellig doorkomen van de feestdagen. Lees verder voor mijn feestdagen survival tips.

Het beschermen en versterken van gezondheid en het volhouden van een natuurlijke gezonde leefstijl is mijn specialiteit. Daarom heb ik 7 basistips met in totaal 30 praktische tips verzamelt. Die je als je er een aantal toepast zeker gaan helpen bij het gezond en gezellig doorkomen van de feestdagen.
Hieronder lees je mijn praktische tips. Zodat jij gezond, gezellig de feestdagen doorkomt en op gewicht blijft!

Ook als er een uitgebreid (kerst)menu op de planning staat. En je de kans als groot inschat dat je, je (een beetje) laat gaan.

Gelukkig helpt de natuur je een handje doordat je met het begroten van iemand huid-huid contact maakt. Waardoor je de stof Oxitocine (ook wel knuffel hormoon) aanmaakt. Dit zorgt ervoor dat je meer vertrouwen in jezelf en je omgeving krijgt en je, je meer kunt ontspannen. 

Door te ontspannen, ontspant niet alleen je mind, maar ook de sleutelsystemen van je lichaam. Je zenuwstelsel en immuunsysteem en spieren worden minder actief en vragen dus minder energie. Deze energie kan dan gaan naar je darmen en spijsvertering. Hierdoor verwerk je voedingsstoffen beter. Een onmisbare bron om je lichaam gezond te houden en je voedsel goed te verteren is zuurstof. Zonder zuurstof kun je niet lang leven en bij een tekort ervaar je minder energie en meer vermoeidheid. Ook kan de insuline, de stof die je suikers in je bloed naar de cellen brengt, minder goed zijn werk doen. Waardoor je bloedsuikers hoog blijven en je lichaam verzuurd. Je wordt moe en sloom.

Door voor het eten van een maaltijd een paar minuten een simpele ademhalingsoefening te doen is je lichaam veel beter in staat om je eten te verteren. Waardoor je obstipatie of een opgeblazen buik kunt voorkomen. 

Op een feestdag staat eten en gezelligheid centraal. We letten dan vaak niet op wat we eten en hoe vaak. Je eet wat je aangeboden krijgt/ wat voor handen is. Dit is een natuurlijk overleef mechanisme.

Maar wat krijg je dan op een feestdag aan eten en drinken aangeboden?
Veelal eten we op een feestdag vaker en uitgebreidere hapjes en maaltijden die veel meer vetten, kalorien en e-nummers (kunstmatig toegevoegde onnatuurlijke stoffen, bijvoorbeeld smaakversterkers, houdbaarheidsverbeteraars) bevatten dan dat we normaal eten. Het eetpatroon op een feestdag wijkt echt af van wat we gebruikelijk eten. Daarnaast eten de meeste mensen niet alleen andere producten, maar ook in grotere hoeveelheden. Samen eten (sociaal eten) vergroot bij veel mensen de hoeveelheid. 

Dit zie ik ook al terug bij mijn zoontje van 2,5 jaar. Bij anderen eet hij veel meer dan thuis. Thuis ben ik blij als ik er s’ middags een boterham in krijg. Terwijl ik hem bij zijn opa en oma soms wel 3 boterhammen zie eten. Ook al het lekkers in de vorm van chips, kaas en worst en nootjes dat tijdens een verjaardag op tafel staat heeft een continue aantrekkingskracht op hem. Soms zelfs zoveel dat ik het schaamrood op mijn kaken krijg als moeder, van de gedachte dat anderen misschien gaan denken dat hij thuis niets krijgt. Intussen weet ik dat meer moeders met deze gedachten hiermee worstelen  🙂

De maag

Is het orgaan dat het voedsel als eerste te verwerken krijgt, nadat je het hebt gekouwd en doorgeslikt is de maag. Anatomisch gezien ligt de maag net onder de longen, (achter/ onder het middenrif) en boven je darmen in het bovenste gedeelte van je buikholte. De maag van een volwassen persoon is ongeveer zo groot als 2 vuisten. 

Met een grote feest maaltijd binnen handbereik is het een uitdaging om je maag niet binnen 2 gangen te overladen met voedsel. Je maag heeft naast een verzamelfunctie ook een kleedfunctie. En maakt samen met je maagsappen je eten klein genoeg om door je darmen verteerd te worden. Als je teveel eet, jezelf overeet, is er fysiek onvoldoende ruimte om te kneden en het voedsel goed te mixen van de maagsappen. Dit geeft een zwaar, opgeblazen gevoel. Ook kun je minder goed ademen en krijg je minder zuurstof binnen. Terwijl zuurstof een belangrijke rol speelt bij het verteringsproces en je energie aanmaak. Je onverteerde voeding komt in je lijf terecht, want je maag wil het zo snel mogelijk kwijt. Dit is nadelig voor je gezondheid en energielevel. 

Grote vraag is, waarom eten we zoveel? 

Het is nadelig voor onze gezondheid en energieniveau.
Ook voelen we ons met een volle, opgeblazen buik door ons over-eten vaak niet beter en aantrekkelijker. Maar vooral ongemakkelijk en moe. Het liefst zouden we stiekem een dutje willen doen (ook een natuurlijk overleef mechanisme).

Het antwoord van het zoveel eten is gelegen in onze angst om buiten de groep te vallen of iets te missen van al dit lekkers. Het erbij horen en eten als er voedsel is, zijn instincten die vroeger toen we jagers en verzamelaars waren van levensbelang waren om te overleven. Daarnaast wordt zoals al eerder genoemd, door de hoeveelheid suikers, vetten en alcohol onze wilskracht om ‘nee’ te zeggen verminderd. Ons impuls corrigerende mensbrein wordt op deze manier buitenspel gezet. Waardoor je impulsen en onze natuurlijke voorkeur voor zoet, vet en zout vrij spel krijgen. En zich zonder remming te goed doen aan al dat lekkers dat letterlijk binnen handbereik is. 

Onderstaande tips helpen om minder te eten op een feestdag.
​

• Blijf helder van geesten wees je bewust wat en hoe vaak je eet en geniet van wat je eet. Dit zorgt ervoor dat je de controle over je oerbrein behoud. 
• Wees selectief in hoeveel en wat je opschept. Schep kleinere beetjes en meer groente op, bijvoorbeeld de helft. Groente neemt meer ruimte in op je bord dan vlees of aardappels. Daarbij bevat groente minder koolhydraten en meer voedingsvezels die je spijsvertering stimuleren en je sneller een voller gevoel geven.
• Pak een kleiner bord. Je houdt jezelf en je omgeving dan een beetje voor de gek, want visueel heb je toch een vol bord en doe je mee met het gezelfschap. Door kleinere beetjes op te scheppen EN goed te kauwen hoeft je niets te missen van alle heerlijkheden en voorkom je het vervelende gevoel van een te volle buik, vaak gevolgd door de afterlunch of –dinerdip, omdat al je energie naar de spijsvertering gaat.
  

Doordat ook je bloedvaten samentrekken die je maag en andere spijsverteringsorganen van bloed voorzien worden deze minder doorbloed.
Ze krijgen minder voedinsgstoffen om hun werk goed te kunnen doen en kunnen hun afvalstoffen minder kwijt. Met als gevolg dat je een minder optimale spijsvertering hebt. Je kunt dus beter gaan voor een warm chocolade taartje al dan niet met vruchten! 

Mocht je de ijstaart echt niet kunnen weerstaan, laat het ijs dan eerst opwarmen. Bijvoorbeeld door een gesprek aan te gaan met een tafelgenoot. Of laat het ijs eerst smelten in je mond voordat je het doorslikt. Dit zorgt er niet alleen voor dat je langer over het opeten doet, maar ook dat het ijs warmer in je maag aankomt en de vaatsamentrekking wordt voorkomen. Je kunt ook ijs en warme thee afwisselen. Vanwege de temperatuurschommelingen is dit niet zo goed voor je tandglazuur en mondgezondheid. Maar wel effectief voor het opheffen van de schade die in je spijsvertering door de koude ontstaat. 

• Ontbijt de volgende dag wat later (liefst nadat je al hebt bewogen).
  Laat en veel eten heeft als nadeel dat je laat op de dag, kort voor het slapen veel calorieën binnen krijgt. Die je niet meer helemaal verteert doordat je tijdens de nacht maar minimaal beweegt. De kans is dus groot dat je 's ochtends helemaal geen honger hebt, omdat je lichaam nog bezig is met verteren en nog geen seintje afgeeft "van ik ben klaar" in de vorm van een hongersignaal.

Als je 's ochtends geen honger hebt is het dan ook een goed idee om je ontbijt over te slaan. Om je spijsvertering wat extra tijd te geven om te verteren en te herstellen van de geleverde arbeid. ‘Intermitted Fasten’, tijdelijk even niet eten, is op dit principe gebaseerd. En geeft enorme gezondheidsvoordelen.

Door kritisch te zijn op wat je eet, hoeveel je eet en hoe goed je kauwt zul je merken dat het ook gezellig is, je meer van het eten geniet en je fitter en alerter blijft.
Je zult ervaren dat de helft meer dan genoeg is om fit en vitaal in leven te blijven. Ook voorkom je er het schuldgevoel van had ik maar niet zoveel gegeten mee. 

Vaak heb je op een traditionele feestdag je eerste afspraak met familie of vrienden al rond koffie tijd. Terwijl het (uitgebreide) diner gemiddeld rond zeven uur s avonds plaats vindt. Wat snel gerekend betekent dat je dan nog ca 8-9 uur te overbruggen hebt. 

Zet een feestdag naar je hand.

​Traditioneel worden deze uren vooral zittend in een kring in de woonkamer doorgebracht. In het begin heb je elkaar nog wel wat te vertellen. Maar na 2 koppen koffie met kerststol ben je meestal al weer helemaal bij gekletst. Soms kun je deze tijd nog wat rekken met een stoelendans rondje, zodat je meer mensen spreekt. Maar meestal zijn we van het blijven zitten op je eigen vertrouwde stoel. De komst van vervolg hapjes, knabbels en drankjes, die meestal niet bestaan uit groente en fruit, maar boordevol suikers (koolhydraten), vetten en zout zitten, geeft bij velen letterlijke een opleving. 

Uit pure verveling krijg je opeens last van een snackhand en/ of een proost hand. Die zich veelal ongemerkt vergrijpt aan al dit lekkere oerbrein prikkelende eten en drinken en dit in een snel tempo naar binnen werkt. Terwijl jij ‘lekker’ op je stoel of op de bank stil zit. Want ja, wat moet je anders doen?

Natuurlijk zijn gewoonten en tradities te doorbreken. Het is misschien even spannend, maar als je dit doet zullen velen je stiekem (of hopelijk ook openlijk) zelfs dankbaar zijn. Omdat ze door jouw lef en idee, de lust van hun oerbrein, snackhand en het delirium drinken makkelijker onder controle kunnen houden. 

Een gezond en gezellig alternatief

Maar hoe doe je dit en wat is een gezonder EN gezellig alternatief? Is een vraag die ik na een feestdag regelmatig hoor.

Het is eigenlijk heel simpel: Ga samen wat actiefs doen na het kopje koffie. 
Door te bewegen verbrand je met je spieren meteen de calorieën die je met het koffiemoment binnen kreeg. Je spieren zijn niet alleen goed in verbranden van voedingsstoffen. Ze zorgen ook voor een goede doorbloeding van je lichaam en maken ook anti-ontstekingsstofjes aan. Die je beschermen omdat ze zorgen dat je lichaam inwendig minder gaat ontsteken en cellen beter suikers uit het bloed opnemen. Dit is met een grote maaltijd in het verschiet natuurlijk een heel handig overleef mechanisme. Een betere verbranding en doorbloeding van spieren en het spijsverteringskanaal, betekent minder (vet)opslag en meer vitaliteit.

De natuurwetten kennen geen feestdag

Ook op een feestdag geldt deze natuurwet: “Use it or lose it”. Als je spieren te lang niet gebruikt, bijvoorbeeld door langer dan 2 uur stil te zitten, neemt de kwaliteit van je spieren af en sterven spiercellen af door verminderde doorbloeding en verzuring.

Dit kun je simpelweg voorkomen door ieder uur even te bewegen. Vb, naar het toilet gaan, de lege kopjes/ bordjes naar de keuken brengen. Dit geeft je als schoonzoon bij veel schoonmoeders een streepje voor, dus is meteen ook sociaal een handig strategie.

Je kunt het ook duurzamer aanpakken en samen (of alleen als niemand zin heeft om mee te gaan) een bos- of strandwandeling maken, op ontdekking gaan in een nabij gelegen dorpje of stadje, de hond verwennen met een extra lange wandeling. (Aai ook even de hond, kat of konijn extra als je binnen bent, je lichaam maakt dan weer extra oxytocine aan, het gelukshormoon). Wees vooral creatief in hoe je calorieën kunt verbranden, je bloedsomloop stimuleert en je stemming prettig houdt. Neem jezelf en liefst ook anderen mee naar buiten. Blijf vooral niet plakken op de bank, en kom even onder de pannen vandaan en ga buiten bewegen. Je zult merken dat als je terugkomt, je niks hebt gemist. Maar wel een fris, leeg hoofd en gezonde trek hebt.

Als je brein zo onder invloed is van alle ongezonde voeding, verveling en passiviteit, onthoudt dan alleen deze quote: “Sit Less, Feel Better” (zit weinig, voel jezelf beter!). Je lichaam gaat je echt belonen als je deze quote gaat toepassen. 

Ik weet niet hoe het u vergaat, maar ik heb weleens de indruk dat de feestdagen en vooral Kerst elk jaar langer wordt.

Het begint tegenwoordig al met een kerstontbijt en/ of borrel op je laatste werkdag voor de kerstvakantie, een gezellig samen zijn op kerstavond en als kerst gunstig valt ben je ook derde kerstdag vaak sociaal onder de pannen. Deze creatieve en sociale bijeenkomsten hebben allemaal een ding gemeen: Er wordt flink gegeten en gedronken. Hiermee groeit niet alleen je buik en onderkin, maar ook de lengte van je dag en het aantal eetmomenten. Iets wat je gezondheid geen goed doet.

Het schrappen van festiviteiten in uw agenda is een gezonde tip. Familie heb je voor je leven. Echte vrienden blijven ook wel vrienden, ook na een Kerst-smoes in het belang van uw gezondheid. En zo niet dan geeft dat meteen een natuurlijk moment voor een sociale detox. Deze ‘vrienden’ zijn geen echte vrienden en zullen je als je heel eerlijk bent niet heel veel energie geven, eerder kosten. Die vrienden kun je beter kwijt dan rijk zijn als je gezondheid en je leven je lief is. 

Het op tijd naar bed gaan en minimaal 8 uur slapen / rusten bevordert het herstel van uw lichaam en zorgt ervoor dat u vitaal aan de volgende dag begint. In plaats van met een kater. 

Een gezonde en hippe manier om de reeks van feestdagen te overleven. Tijdens de “Happy Detox Celebration Survival Day”, zet je een feestdag geheel in het teken van ontgiften en energie op doen voor lichaam en geest. Zodat je na de feestdag weer vitaal en energiek verder kunt, waar anderen vermoeid en dikker geworden nog wat te verteren hebben. 

Een invulling van deze dag kan zijn: 

• Sta op met zonsopkomst 
• Start met een koude of minimaal lauwe douche om je immuunsysteem een boost te geven.
• Beweeg 5-10 minuten nuchter, voor je ontbijt om je spijsvertering op te starten, (en sla bij geen honger of vol gevoel je ontbijt over)
• Drink deze dag geen koffie of alcohol 
• Eet licht verteerbare zo natuurlijk mogelijke voeding.
  Zoals vezelrijke groente hapjes, fruitsmoothies.
  

• Plan minimaal een uur een matig intensieve fysieke activiteit in, waarbij je je ademhaling en hartslag versneld en waarvan je het warm krijgt. 
  Omdat veel sportscholen op feestdagen ook gesloten zijn is het een uitgelezen kans om de “buitenlucht sportschool” eens (power)wandelend, fietsend of hardlopend te verkennen. Je zult verbaast staan hoeveel mensen je tegen komt. Allemaal mensen die net als jij stiekem verlangen naar een gezonde rustdag, helemaal voor jezelf en/ of je gezin en hier actie op hebben ondernomen.
• Tot slot, zorg voor een goede nachtrust. Steek kaarslicht aan als de zon onder is gegaan, vermijdt schermen (is blauw licht, dit houdt je wakker en alert). Kruip liefst samen met partner (voor een extra oxytocine shot) vroeg onder de wol of een dekbed
  
  ENJOY!

Vergeet vooral niet te genieten en te ontspannen.
Geniet van al het lekkere eten en drinken en van de tijd met elkaar.
Geef jezelf de ruimte om strenge diet en / of beweegregimes los te laten.
Je spijsvertering werkt namelijk veel beter als je blij en relaxt bent. 

Hanteer ook op een feestdag de 80/20 regel. Als je 80% van de tijd doet wat goed is voor je body & mind, kun je in die andere 20% onbezorgd genieten van de dingen en behoeften die jou (oerbrein) blij maken. Dit zijn misschien dingen die als je het vaker doet je lichaam en geestelijke gezondheid op langere termijn geen goed doen. Maar weet dat als je een gezond lichaam hebt je lichaam flexibel genoeg is om ongezonde gewoonte het hoofd te bieden. Sterker nog. dit geeft dan een extra prikkel om je lichaam sterker te maken. Je lichaam kan dan best af en toe een dag minder kan bewegen, een paar glaasjes alcohol of een bord vol e-nummers en ongezonde koolhydraten en vetten kan verwerken. Ook hier geldt weer ontspan en respecter jezelf, je gezondheid en de natuurwetten, dan vindt je de beste balans en heb je een oersterke leefstijl! .